Pianist/componist Klaus Koenig (1936) heeft al een lang muzikaal leven achter zich, van 1964 tot 1982 werkte hij bij Radio Zurich alwaar hij met zijn trio, bassist Isla Eckinger (bekend van zijn werk met Chet Baker)en ook bassist Peter Frei, drummer Pierre Favre en drummer Peter Schmidlin (de latere oprichter van het TCB label) veel bekende jazz artiesten heeft begeleid. Zo maakte hij zo’n 111 radio opnames met muzikanten als Dexter Gordon, Phil Woods, Clark Terry, Art Farmer, Slide Hampton, Booker Ervin , allen uit de V.S., maar ook Europeanen als Albert Mangelsdorff, Franco Ambrosetti, Gianni Basso en veel anderen. Ook buiten de radio studio trad hij op met bekende musici als Lee konitz en Johnny Griffin, zo’n 13 cd’s zijn er opgenomen en zo zijn veel radio optredens van weleer weer te beluisteren op het TCB label . Later breidde hij zijn trio uit met Hans Kennel (tpt), Andy Scherrer (ss, ts, flt) en Paul Haag (tbn) en werd het sextet Magog geboren, hun vuurdoop vond plaats op het Montreux Jazz Festival in 1973. In 1998 maakte focale dystonie een eind aan zijn muzikale carrière, dit is een aandoening die voorkomt bij muzikanten, het wordt gekenmerkt door onwillekeurige spasmen en contracties in een lichaamsdeel dat betrokken is bij het bespelen van een instrument, in Koenig’s geval de handen. Pas in 2013 was hij weer in staat om piano te spelen na heel veel vaak niet succesvolle behandelingen. Dystonie op zichzelf is ongeneeslijk dus zijn er beperkingen in het spelen, maar de uitdaging om die beperking te aanvaarden en te gebruiken in zijn spel en zo zijn eigen stijl te ontwikkelen bracht hem weer op het podium.

Aldus blies hij het trio weer leven in met twee jonge muzikanten, Patrick Sommer op de contrabas en Andi Wettstein op slagwerk. Een jaar later ontstond ook het quintet Seven Things bestaande uit het trio aangevuld met Daniel Schenker (tpt) en Christoph Merki (ts). Van beide groepen zijn al enkele cd’s verschenen, “Music for the gentle man” is de nieuwste van het trio. Onwillekeurig krijg je de neiging om iets te merken van de beperkingen die Koenig zich op moet leggen vanwege zijn aandoening, maar net zoals bij mijn eerste beluistering toen ik nog niet op de hoogte was, is daarvan absoluut niets te merken. Wat daarentegen wel is te constateren, is zijn jarenlange ervaring, zijn samenspelen met de crème de la crème van de jazzwereld, dat heeft allemaal wel zijn vruchten afgeworpen in zijn relaxte, overtuigende pianospel. Het getuigt van een zelfverzekerde innerlijke sterkte die warmte en gevoel uitstraalt . De muziek vloeit in een rustig, aangenaam tempo voort, als het inschenken van een goede wijn in het daartoe bestemde glas. Opmerkelijk zijn de kleine intervallen die Klaus laat vallen in zijn opbouw, het verhoogt de spanning en de nieuwsgierigheid die zich opbouwt naar wat volgt, typerend voor de 9 composities van Klaus op dit album. De titels vertellen niet zoveel over de inhoud van de nummers, wat dat betreft is er geen verschil met de betiteling van abstracte schilderwerken, what’s in a name, gebruik je eigen fantasie. Maar betekenisvol of niet, ik kan niet laten er enkele te noemen : “Lied ohne Worte Nr 1”, “The no name song”, “Never for Ever”, “Echo’s Lament” en de mooiste vind ik het titelnummer “Music for the gentle man”, dat geeft een heel andere betekenis als het los is geschreven dan aan elkaar.

Klaus Koenig haalt in het cd boekwerkje allerlei voorbeelden aan hoe leeftijd het een en ander kan veranderen in iemands zienswijze, hij gebruikt hierbij voorbeelden uit de muziek, de schilderkunst en de wijn, die laatste wil ik graag weergeven : Zoals iedereen weet, wordt van een goede witte wijn genoten door zijn frisheid, levendigheid en temperament. Als je de kostbare fles een paar jaar laat liggen zullen al deze eigenschappen teloor zijn gegaan, maar andere zullen die hebben vervangen : mildheid, rijk van smaak, intense aroma’s die lang in de neus en de keel blijven hangen. Wijnliefhebbers moeten kiezen welke ze prefereren, “beide is geen optie”. Een heel doeltreffende metafoor voor de muziek van Klaus Koenig. Wederom iemand waarvan ik blij ben dat ik hem leerde kennen door deze cd en nu naarstig kan speuren naar ander werk van hem.

Jan van Leersum.